Jak dbać o zdrowie i kondycję świń?

Przewodnim tematem tegorocznej XVII Konferencji Naukowej zorganizowanej przez Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach były „Praktyczne aspekty zwalczania ważnych aktualnie chorób świń”.  Wzięło w niej udział liczne grono naukowców z uczelni krajowych, lekarze weterynarii z Inspektoratów Wojewódzkich i Powiatowych, lekarze prowadzący praktykę prywatną oraz rolnicy, producenci trzody chlewnej, jak również doradcy z ośrodków doradztwa rolniczego
z całego kraju.

więcej

Referaty wygłaszali naukowcy i praktycy z USA, Hiszpanii, Danii i Włoch oraz przedstawiciele Instytutu i firm.

Przedstawiam Państwu dziś kilka refleksji i uwag dr Timothy Loula, lekarza weterynarii z Minnesoty (USA) na temat prawidłowego zarządzania fermą w okresie poodsadzeniowym. Nie sposób bowiem streścić i zaprezentować ogromny potencjał doświadczenia i wiedzy wszystkich Gości konferencji
w Puławach.

Zasady odsadzania warchlaków

Dobre zarządzanie fermą – jak uważa dr Loula, znajduje odzwierciedlenie w dobrych wynikach tuczu. Jeśli stado przez wszystkie etapy produkcji będzie prawidłowo zarządzane (począwszy od odsadzenia prosiąt i ich odchowu, po chów warchlaków), możemy być pewni pozytywnych efektów. 

W USA zaleca się odsadzanie prosiąt powyżej 21. dnia życia, o masie ciała powyżej 6,5 kg. Różnice
w wieku zwierząt zasiedlających kojce w warchlakarni nie powinny być większe niż 3 do 7 dni. Odsadzenie i zasiedlenie kojców nie powinno następować później niż 23. dnia życia prosiąt. Ponadto należy dbać, aby stado było wolne od PRRS (zespół rozrodczo-oddechowy), Mycoplasma hypopneumoniae (zapalenie płuc) i grypy świń (w USA szczepi się 80 % stad).

Odsadzanie i zasiedlanie warchlakarni powinno odbywać się prosiętami najlepiej z jednego źródła pochodzenia zwierząt. Prawidłowe postępowanie z warchlakami w okresie poodsadzeniowym ma decydujący wpływ na ich śmiertelność i przyrosty. Aby mieć dobre wyniki produkcyjne trzeba ograniczyć upadki w tej grupie technologicznej. Kluczem do zmniejszenia upadków do poziomu
1% lub poniżej oraz do osiągania przyrostów przekraczających 450 gramów na dobę w czasie
45. dniowego cyklu produkcyjnego, jest przestrzeganie zasad wpływających na zdrowie zwierząt.

Łączenie zwierząt w grupy musi odbywać się w jak najkrótszym czasie, a liczba źródeł ich pochodzenia powinna być jak najmniejsza. Idealnym rozwiązaniem jest jedno źródło pochodzenia. Wynika to z faktu,  że zwierzęta przenoszą określone jednostki chorobowe, z którymi miały kontakt na porodówkach.

Warunki obowiązujące w warchlakarni

Kolejna sprawa to odpowiednie warunki startu w nowym obiekcie. Zwierzętom w czasie transportu do warchlakarni powinno się zapewnić dobre warunki (odpowiednie zagęszczenie czyli zwierzęta nie mogą być stłoczone, powinny być suche i muszą mieć odpowiedni komfort cieplny). Dokonując przemieszczeń zwierząt musimy pamiętać o bezwzględnej zasadzie: „całe pomieszczenie pełne – całe pomieszczenie puste”.

Pomieszczenie warchlakarni przed przyjęciem nowych zwierząt powinno być dokładnie oczyszczone, zdezynfekowane i całkowicie wysuszone. Należy zwrócić szczególną uwagę na miejsca, w których najczęściej dochodzi do namnażania się niepożądanych patogenów to jest przy poidłach, karmnikach jak również w narożnikach kojców. Wymagane jest zachowanie
w warchlakarni temperatury na poziomie takim samym jak w porodówce w dniu przeniesienia prosiąt
i utrzymywanie jej na poziomie odpowiednim dla tej grupy zwierząt (w zależności od wieku i pory roku).

Kolejnym czynnikiem wpływającym na zmniejszenie współczynnika upadków są szczepienia, które są ważnym elementem kontrolowania chorób zakaźnych. Jeśli  to możliwe większość z nich powinna być wykonana przed odsadzeniem prosiąt od maciory. Szczepienie uzależnione jest od statusu zdrowotnego stada.

Następną zasadą jest sortowanie zwierząt po transporcie. Według dr Laula stosowany dobór zwierząt w zależności od ich wielkości, czy też łączenie ich w grupy o optymalnej wielkości bez względu na ich wagę, nie jest prawidłowe. Najlepszym sposobem jest dobór zwierząt ze względu na ich potrzeby. Odpowiedź twierdząca na jedno z poniższych pytań wskazuje na potrzebę indywidualnego traktowania zwierzęcia:

- czy świnie potrzebują innych warunków bytowania?

- czy świnie potrzebują innego zagęszczenia?

- czy świnie potrzebują innej lokalizacji w pomieszczeniu?

- czy świnie potrzebują zmiany nakładów finansowych na żywieniu?

- czy świnie potrzebują zmiany urządzeń do karmienia?

Dostęp do wody i paszy

Kolejny punkt krytyczny w trakcie odchowu warchlaków stanowi woda. Każde zwierzę po odsadzeniu powinno mieć stały dostęp do wody w celu uniknięcia odwodnienia organizmu i prawidłowego pobierania paszy. Należy systematycznie kontrolować przepływ wody w każdym poidle. Wskazane jest zakwaszenie wody do wartości od 4 do 6 pH.

Następny problem to dostęp do paszy. Każde zwierze powinno mieć równe szanse spożywania paszy. Należy pamiętać, że każdy dzień po odsadzeniu, w którym prosię nie pobiera paszy powoduje skrócenie kosmków jelitowych. Jeżeli przez pierwsze 4-5 dni po odsadzeniu prosię nie spożywa paszy dla warchlaków, istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia biegunki. Dobrym rozwiązaniem byłoby sporządzenie dla takich sztuk smakowitej paszy i podawania ich w małych porcjach.

Konieczna jest stała obserwacja

Pracownicy obsługi powinni obserwować zwierzęta w celu wychwycenia wszystkich nieprawidłowości i podjęcia działań eliminujących zagrożenia. Dr Loula zaleca przeznaczyć na to od 1 do 2 godzin przynajmniej 4 razy dziennie. Im wcześniej rozpoznamy objawy choroby tym lepiej. Ważnym elementem jest prawidłowa diagnostyka. W przypadku, kiedy znaczna liczba warchlaków nie spożywa paszy, należy poznać przyczynę tego zjawiska. Czy przyczyna tkwi w niesmacznej paszy, złej jakości wody lub jej nieprawidłowym przepływie, czy może w warunkach środowiskowych takich jak wychłodzenie lub duże wahania temperatury. Przyczyną może być także reakcja poszczepienna lub stres wynikający z odsadzenia połączonego transportem. Warto wziąć także pod uwagę różnego rodzaju jednostki chorobowe.

Przestrzeganie omawianych powyżej zasad pozwala na obniżenie współczynnika śmiertelności do poziomu 1 %. Jak już wcześniej wspomniałem pierwszy tydzień po odsadzeniu jest najbardziej krytycznym okresem dla zwierząt. Zapewnienie odpowiedniego startu pozwoli osiągnąć dobre wyniki w późniejszym rozwoju zwierząt.

Marek Świątkowski - Oddział Poświętne w Płońsku

Przyg.ade

W artykule wykorzystano materiały konferencyjne „Praktyczne aspekty zwalczania ważnych aktualnie chorób świń” z XVII Konferencji Naukowej zorganizowanej przez Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
w dniach 5 i 6.06.2012 r.