Żywienie cieląt po odsadzeniu

W odchowie cieląt istotną rolę odgrywa wiele czynników, jednak najistotniejszym - wpływającym na właściwy ich rozwój - jest żywienie. Odchów zdrowych i prawidłowo rozwiniętych cieląt decyduje o efektywności hodowli i użytkowaniu bydła. Błędy popełnione w jego trakcie mają negatywny wpływ na ogólną kondycję zwierząt, ich zdrowotność, wydajność, a co za tym idzie i opłacalność produkcji.

Żywienie powinno być tak prowadzone, aby odchować zwierzęta zdrowe, silne, dające doskonałe efekty w opasie lub reprodukcji.

Różnice w żywieniu
Odchów cieląt inaczej wygląda w stadach bydła mięsnego, a inaczej u bydła mlecznego.
Po urodzeniu cielę rasy mięsnej zostaje ze swoją matką aż do odsadzenia, tj. ok. 7 miesiąca życia. Przez cały ten czas pobiera bezpośrednio mleko od matki, ucząc się stopniowo pobierania innych pasz. Natomiast cielęta „mleczne” są oddzielane od matki optymalnie w wieku 3-5 dni po porodzie i pojone preparatami mleko zastępczymi oraz uczone pobierania pasz stałych i objętościowych. Mleko dojone od ich matek jest sprzedawane.
Niezależnie od rodzaju wychowu oraz przeznaczenia bydła, najważniejszą czynnością hodowcy jest upewnienie się czy świeżo urodzone cielę pobrało siarę od matki. Siara, czyli pierwsze mleko, jest „eliksirem życia” zawierającym przeciwciała (immunoglobuliny), które na wiele tygodni gwarantują noworodkowi odporność na wiele chorób. Po okresie pojenia siarą (optymalnie 3 do 5 dni) w stadach mlecznych cielę oddziela się od matki i zaczyna być pojone preparatami mleko zastępczymi.
Niezależnie z jakiej firmy paszowej pochodzi preparat, najważniejsze jest, aby rozrobić go z wodą o odpowiedniej temperaturze, we właściwych proporcjach i podawać w ilościach wskazanych przez producenta (okolo 10% masy ciała; np. 60 kg wagi cielęcia to 6 litrów rozrobionego preparatu dziennie, w dwóch dawkach po 3 litry). Zaleca się podawanie preparatu mleko zastępczego z wiaderka ze smoczkiem, które znajduje się około 60 cm ponad podłożem. Powoduje to powstawanie tzw. rynienki przełykowej podczas picia mleka, dzięki której mleko trafia bezpośrednio do trawieńca. Standardowy odchów na preparacie trwa 7-10 tygodni.

Karmienie paszami treściwymi

Zaleca się jak najwcześniej przyzwyczaić cielęta do paszy treściwej - już od 5 dnia życia należy podawać im jej niewielkie ilości. Szczególnie jest to ważne w skróconym systemie odchowu - kwasy masłowy i propionowy, powstające przy fermentacji skrobi pochodzącej z pasz treściwych, doskonale stymulują żwacz.
Przy szybkim odsadzeniu cieląt od mleka lub pójła należy upewnić się, że zwierzę pobiera min. 1kg paszy treściwej dziennie. W sprzedaży są dostępne prestartery i startery w postaci granulatu.
Od początku należy cielętom umożliwić stały dostęp do wody - samo mleko nie wystarczy do zaspokojenia pragnienia. Aby mikroorganizmy się rozwijały w żwaczu, musi być stworzone środowisko wodne.
Spośród pasz objętościowych, siano jest pierwszą paszą, z którą spotykają się cielęta. Pomaga ono w rozwoju żwacza – zapewnia rozwój mięśniówki.

Żywienie po 10 tygodniach

Po około 10 tygodniach odstawiamy preparaty mleko zastępcze, ale w dalszym ciągu podajemy pasze treściwe oraz na większą skalę pasze objętościowe. Niezależnie od tego czy stosujemy skrócony (3-6 tygodni) odchów cieląt, czy standardowy (7-10 tygodni), najważniejszą sprawą jest zapewnienie młodym zwierzętom najkorzystniejszych warunków rozwoju. Mam na myśli odpowiednie pomieszczenie i ścielenie (aby cielęta nie leżały na zimnym betonie). Nie wolno narażać ich na wychłodzenie lub przegrzanie (przeciągi są bardzo szkodliwe dla cieląt). Kojec powinien być czysty i pobielony wapnem. Pójło do picia powinno mieć odpowiednią temperaturę, wiaderka i smoczki należy regularnie myć. Podane siano nie może zawierać pleśni.
Podsumowując: Im więcej serca włożymy w odchów i im częściej będziemy doglądać cielęta, tym większe będzie prawdopodobieństwo naszego sukcesu.

Barbara Matychniak
Oddział Radom

Przyg. A.D.