Stworzenie ogrodu przydomowego na działce, na której będziemy odpoczywać i spędzać wolny czas jest bardzo ważne, niemal tak ważne jak budowa domu.

Ogrody przydomowe w miastach są na ogół małe, graniczą z sąsiadami lub ulicą. Ogrody wiejskie są większe, bardziej naturalistyczne, nie zawsze można spotkać sąsiada za ogrodzeniem. Jedno jest pewne, ogrody przydomowe mają służyć człowiekowi (np. odprężają, uspokajają, wyciszają, uczą, pozwalają odpocząć od pracy). Aby dobrze zaprojektować ogród, trzeba zadać sobie pytanie jak go podzielić, aby spełniał nasze wymagania?

Elementy roślinne

• Drzewa i krzewy. Rośliny te mają zróżnicowaną wielkość (od miniaturowych po olbrzymy) oraz pokrój (od kolumnowych po rozłożyste). Drzewa i krzewy możemy podzielić również na liściaste i iglaste. W prywatnych posesjach dominują iglaki ze względu na to, iż są zimozielone. Dobrym rozwiązaniem w niewielkich ogródkach są drzewa i krzewy jako solitery (pojedyncze rośliny). Sadzone pojedynczo dzielą przestrzeń i jednocześnie podkreślają uroki poszczególnych elementów ogrodu. Dzielą go na poszczególne części, osłaniają, maskują, pełnią funkcję ozdobną poprzez swoje piękne barwne kwiaty, liście i owoce.
• Żywopłoty. Żywopłoty umożliwiają tworzenie atrakcyjnego długowiecznego ogrodzenia. Są także ważnym elementem formowania przestrzeni ogrodów przydomowych oraz są „strażnikami” atmosfery w ogrodzie. Żywe ogrodzenia wiele ważnych ról dla ogrodów oraz środowiska tj. wyrównują różnicę temperatur, są schronieniem dla zwierząt i miejscem lęgu dla ptaków. Dla ludzi są bardzo funkcjonalne jako wiatrochron, zmniejszają poziom hałasu, produkują tlen, chronią przed ciekawskimi.
• Trawnik spełnia w ogrodzie przydomowym rolę zarówno użytkową jak i estetyczną. Na jego tle uwydatnia się piękno roślin rosnących w pobliżu lub bezpośrednio na trawniku. Warto wspomnieć, że 100 m² trawnika wytwarza w ciągu roku ilość tlenu wystarczającą dla 10 osób, oraz chłonie podobną ilość dwutlenku węgla. Trawa jest bardzo dobrym filtrem powietrza (zatrzymuje pył, pochłania zanieczyszczenia gazowe). W każdym ogrodzie powinien być chociażby nieduży trawnik, lecz aby spełniał swoją rolę, trzeba go odpowiednio pielęgnować.
• Rośliny na taras. Taras pełni funkcję wypoczynkową, a także jest miejscem spotkań. Powinien być oazą spokoju, dlatego wybór roślin na taras jest bardzo ważny. Do ozdobienia tarasu wybieramy rośliny jednoroczne, dwuletnie lub wieloletnie. Warto wykorzystać również pnącza. Współczesne tarasy aranżowane są głównie dzięki roślinom w pojemnikach.
• Rośliny wodne. Ogrodowy staw to nie tylko woda, lecz także kolekcja roślin przystosowanych do życia w wodzie i wokół niej. Rośliny wodne w ogrodach przydomowych sadzimy od wczesnej wiosny do późnej jesieni, w zależności od panujących warunków. Warto tak dobrać rośliny wodne aby były zróżnicowane ze względu na wzrost oraz porę kwitnienia, bowiem każda pora roku w ogrodzie powinna być atrakcyjna.  

Nawierzchnie

Nawierzchnie ogrodowe to ważny element kompozycji otoczenia domu. We współczesnych ogrodach przydomowych nawierzchnie są bardzo zróżnicowane. Przy wyborze materiałów kierujemy się głównie stylem ogrodu. Trwałość nawierzchni w dużym stopniu zależy od odpowiedniego dobrania materiału i właściwego ułożenia wszystkich warstw. Obecnie jest bardzo duży wybór materiałów nawierzchniowych wykorzystywanych w ogrodach przydomowych: kamień naturalny, drewno, żwir, prefabrykowane płyty i kostki betonowe

Ścieżki

Ścieżki łączą poszczególne części ogrodu, porządkują przestrzeń, chronią rośliny przed zadeptywaniem. Styl ścieżek dobieramy w odniesieniu do charakteru ogrodu oraz otoczenia. Proste ścieżki łączą różne punkty ogrodu a zygzakowate i faliste optycznie go  poszerzają. Wzór nawierzchni to kolejny aspekt do rozważenia. Prosto ułożona cegła wyznacza kierunek oraz stymuluje szybszy ruch. Gdy materiał ułożymy w poprzek optycznie poszerzymy ścieżkę i zachęci do wolniejszego poruszania. Zbliżony efekt uzyskamy układając prostokątne płyty chodnikowe i drewniane belki. Kostka z naturalnego kamienia, otoczak  czy płyty powodują spowolnienie ruchu. Mozaika z kamyków i ceramiki zwróci uwagę i zaciekawi każdego.

Tarasy

Taras to część ogrodu usytuowana w pobliżu zabudowy. Ważne jest by taras był proporcjonalny do skali budynku, pasował do jego  stylu. Trzeba wybrać dla niego jak najodpowiedniejszą lokalizację, bowiem to tam użytkownicy będą odpoczywać, spożywać posiłki oraz bawić się. Taras zwykle zlokalizowany jest daleko od ulicy, osłonięty od sąsiadów oraz przechodniów, w miejscu gdzie można podziwiać piękno ogrodu i z dala od zadaszenia na samochód, śmietnika czy kompostownika.

Schody ogrodowe

Schody są najbardziej potrzebne w ogrodach, które nie mają równego terenu, a posiadają wzniesienia i spadki. Zapewniają szybki dostęp do często odwiedzanych miejsc jak drzwi frontowe czy garaż. Również wzniesiony taras potrzebuje schodów, aby zejść do ogrodu. Schody powinny mieć charakter nawiązujący do materiałów już wykorzystanych w ogrodzie np. użycie płyt kamiennych, jeżeli zostały wykorzystane przy budowie ścieżek. Budując schody należy wziąć pod uwagę bezpieczeństwo użytkowników. Krawędzie schodów powinny być zaakcentowane np. kolorem, światłem, fakturą.

Mała architektura ogrodowa

Formy architektoniczne w ogrodach przydomowych są tworzone głównie dla wygody i bezpieczeństwa użytkowników. Mała architektura ogrodowa jest wykonywana najczęściej z drewna, a są to zwykle: altany, pergole, meble ogrodowe, ogrodzenia, murki oporowe i kwiatowe

Dekoracje

Akcentami dekoracyjnymi są różne rzeźby, donice czy oświetlenie. Wymagają one obecności zieleni. Formy dekoracyjne powinny być umieszczane w miejscach z daleka widocznych. Urozmaicają przydomowy ogród, a nieraz stają się motywem przewodnim poszczególnych części ogrodu.

Współczesne ogrody przydomowe są tak różnorodne jak ich twórcy i odbiorcy. Ogród przydomowy jest bardzo ważnym elementem w życiu i funkcjonowaniu człowieka, bowiem umożliwia wypoczynek, odprężenie i odstresowanie się po ciężkiej, codziennej, niekiedy monotonnej pracy.

Źródła:

Markley R., Żywopłoty, Warszawa, wyd. MUZA, 2007

Kawollek W., Wielka księga ogrodnika i działkowca, Poznań, wyd. publicat,2005

Key R., Nawierzchnie w ogrodzie, Warszawa, wyd. Solis, 2001

Murator nr specjalny 1/2005, Urządzamy ogród, Warszawa, wyd. Murator, 2005

Ładny ogród nr specjalny 1/2008, Warszawa, wyd. AGORA, 2008

Aleksandra Koterwa-Chłystek

MODR Oddział Bielice